Wat is het psychologische effect bij een koersdaling?

De cryptomarkt volgt niet de regels van de technische en fundamentele analyse. De psychologie doet zijn werk hier. Maar wie zal er sterker zijn: de institutionele beleggers, die de markten met kapitaal aanzwengelen, of de particuliere beleggers, die winst weten te genereren uit deze korte termijn prijsbewegingen.

De psychologische patronen van cryptocurrency bewegingen kunnen de basis vormen van een strategie. In dit artikel vertellen we je alles over wat psychologie met de cryptomarkt te maken heeft, en in het speciaal bij een koersdaling.

Het belang van psychologie bij beleggen

Crypto is een markt die met de dag groeit. Zo bereikte Bitcoin in het begin van 2021 een all time high van bijna $70.000. Andere cryptocurrencies groeien ook snel; het totale marktkapitaal is de afgelopen jaren ontzettend hard gestegen. En ook zien we steeds vaker dat dit onderwerp terugkomt in het nieuws. Dergelijke stijgingen trekken meer en meer handelaars naar deze markt, die onmiddellijk geconfronteerd worden met de noodzaak een handelsstrategie te kiezen.

Het kan moeilijk zijn om voorspellingen te doen voor cryptocurrencies met technische analyse, en daarom zijn strategie-indicatoren hier niet relevant. De markt is nog vrij onvolwassen om indicatoren in historische perioden te gebruiken. Het is soms mogelijk om de vorming van grafiekpatronen te volgen, maar de koersen zijn vaak onvoorspelbaar. 

Fundamentele analyse kan worden toegepast, maar zelfs dan is de koersontwikkeling moeilijk te voorspellen. Zo stijgt Bitcoin, na een Tweet van Elon Musk, ontzettend snel, terwijl het de andere keer juist daalt. En dat gebeurt niet alleen bij deze cryptomunt. Iedere cryptocurrency is erg gevoelig voor nieuws.

De werking van de fundamentele analyse wordt door verschillende factoren bemoeilijkt. Ten eerste is er geen economische kalender. Ten tweede is het niet bekend hoe het nieuws de prijs zal beïnvloeden. Voorbeeld: er was jaren geleden een aanzienlijke daling gevolgd door een stijging van de prijs van Bitcoin na de annulering van Segwit2x; beleggers begrepen eerst niet hoe zij het nieuws moesten interpreteren. De markt voor cryptocurrencies wordt gedreven door de psychologie van particuliere en institutionele beleggers. Dit is wat vroeger werd gebruikt om een handelsstrategie te ontwikkelen. Laten we eerst eens kijken naar een ander belangrijk onderdeel dat hierbij komt kijken: een gedragsanalyse,

Wat is gedragsanalyse?

Gedragsanalyse toegepast op financiële markten bestudeert situaties waarin de psychologie, overtuigingen en emoties van een belegger hun besluitvorming beïnvloeden.

Deze analysemethode, ook bekend onder de naam “behavioural finance”, is erop gericht de gedragsvooringenomenheid die de oorzaak zijn van marktbewegingen te identificeren en te bestuderen. Dit verschilt dus van de klassieke theorieën op basis van Eugene Fama’s Efficiënte Markt Hypothese (EMH).

Door gedragspsychologie en financiën te combineren, wil men niet alleen de mechanismen begrijpen die de irrationele beslissingen van beleggers beïnvloeden, maar er ook op anticiperen om de resultaten van een handelsstrategie te maximaliseren.

Gedragsanalyse bestaat dus uit twee hoofdlijnen: de micro-benadering bij de bestudering van het individu, en de macro-benadering bij de bestudering van een gehele markt.

Gedragsanalyse op individueel niveau

Voor de aanhangers van de gedragsanalyse op de financiële markten is de veronderstelling dat een persoon zuiver rationeel is, niet echt een afspiegeling van de wijze waarop hij of zij zich in werkelijkheid gedraagt. De belegger zou dus geen volmaakte “homo economicus” zijn.

Dankzij hun theorie van perspectieven introduceerden de heren Kahneman en Tversky in 1979 het idee dat de waardering niet dezelfde is naargelang het individu een verlies of een winst beschouwt. Het vooruitzicht van verlies heeft een grotere invloed op de emoties van mensen dan hetzelfde vooruitzicht van winst. Deze studie levert dus het bewijs van een irrationeel gedrag: verliesaversie.

Deze aversie verklaart bepaalde onlogische financiële gedragingen, zoals het dispositie-effect, dat de neiging beschrijft om verliesgevende posities te lang aan te houden en winnende posities te snel te sluiten. Wanneer de markten echter in een trend zitten, zou het veel zinvoller zijn om vast te houden aan winnende posities om winsten te maximaliseren en verliezende posities te sluiten om verliezen te minimaliseren.

Door zich door hun risicoaversie te laten leiden, worden beleggers het slachtoffer van irrationeel gedrag, dat de bron is van de meeste beleggingsfouten. De oorsprong van dit soort gedrag moet worden gezocht in de sociale psychologie van het individu. De verschillende, vaak onbewuste, gedragsvooroordelen bieden enig inzicht. Hier zijn enkele van de belangrijkste vooroordelen waarmee je rekening moet houden wanneer je in crypto handelt. 

Verankeringsvooringenomenheid

Het individu verankert zijn gedachten en schattingen rond een getal als referentiepunt, zelfs als het geen logische relevantie heeft. 

Representativiteitsvooroordeel

Het individu beoordeelt de waarschijnlijkheid dat een onzekere toekomstige gebeurtenis zich voordoet aan de hand van de gelijkenis met een soortgelijke, maar niet-identieke, gebeurtenis die al in het verleden is waargenomen. 

Mentale boekhoudkundige bias

Een persoon hecht een zeer persoonlijke en subjectieve waarde aan de verschillende rekeningen en aandelen waarin hij of zij zijn of haar geld belegt. 

Overconfidence bias

Een persoon overschat zijn of haar individuele capaciteiten en statistische schattingen, vooral in het geval van recente aanwinsten.  

Marktbrede gedragsanalyse

Soms zijn er slechts subtiele veranderingen in individueel gedrag nodig om een groep of een hele markt aanzienlijk te beïnvloeden. Macro-economische analyses tonen aan dat niet alle marktschommelingen volledig rationeel zijn.

Hoe kan bijvoorbeeld het verschijnsel van het januari-effect rationeel worden gerechtvaardigd? De eerste maand van het jaar doet het inderdaad beter op de beurs dan de andere maanden van het jaar.

Voor Richard Thaler, theoreticus van behavioural finance en winnaar van de Nobelprijs voor de Economie 2017, ligt een onconventionele factor aan de basis van het januari-effect. Dit zou kunnen worden verklaard door mimetisch gedrag: de emotionele lading van gebeurtenissen (in dit geval het einde van het jaar) zou dan het besluitvormingsproces domineren.

Gedragsanalyse op macroniveau is niet alleen de optelsom van individueel gedrag dat niet erg rationeel is. Het legt ook de nadruk op een gedragsverandering die door de groep zelf wordt veroorzaakt.

Het kudde-instinct van beleggers vertegenwoordigt hun neiging om de acties, rationeel of irrationeel, van een grote groep handelaren te volgen en te imiteren. Het idee dat een grote groep geen ongelijk kan hebben, is goed verankerd in de geest van ieder persoon. In de financiële wereld is het echter goed gedocumenteerd dat kuddegedrag (volgersgedrag) over het algemeen geen erg winstgevende beleggingsstrategie is.

Bovendien verklaart dit soort gedrag waarom de markt soms overreageert op bepaald economisch nieuws, waarbij handelaren de nieuwe informatie in aanmerking nemen op een wijze die niet in verhouding staat tot de werkelijke impact ervan, hetgeen dan rechtstreeks van invloed is op de prijsbewegingen.

Hoe kun je gedragsanalyse gebruiken voor jouw financiële strategie?

Toegeven dat je niet altijd rationeel bent in je keuzes is een goed begin. Ieder individu heeft zijn of haar eigen verantwoordelijkheid voor marktbewegingen die als onverklaarbaar worden beschouwd. De groeiende belangstelling voor behavioral finance maakt beleggers zeker bewuster, maar er is nog een lange weg te gaan.

De les van gedragsanalyse is om een stap terug te doen en gebeurtenissen te relativeren. Het is makkelijk om je te laten meeslepen door het laatste nieuws. Korte termijn benaderingen leveren in de handel echter zelden de beste resultaten op.

Evenzo kan reageren op de huidige trends en de richting van de meerderheid (kuddegedrag) jou op een doodlopend spoor zetten. De opkomst van bepaalde financiële producten wordt geaccentueerd wanneer iedereen erop af stormt, waardoor ze de neiging hebben te worden overgewaardeerd als gevolg van de emotionele lading van de “kudde”. 

Voordat je een trend volgt, is het dus raadzaam om altijd grondig onderzoek te doen. Je zult dan beter in staat zijn de ware betekenis van de laatste informatie te begrijpen, zodat je er met kalmte op kunt reageren.

Nu je op de hoogte bent van de belangrijkste gedragsvooroordelen van de financiële psychologie, moet je ze in gedachten houden en vermijden bij je volgende analyse. We zullen nu eens gaan kijken hoe je zelf een psychologische strategie kunt ontwikkelen, zodat het nog makkelijker wordt om dit te kunnen toepassen.

Het ontwikkelen van een psychologische strategie

Nu de prijzen van de meeste cryptocurrencies snel blijven stijgen, willen steeds minder beleggers winsten pakken. Steeds meer handelaren investeren in cryptocurrencies, wat ervoor zorgt dat er ook steeds meer handelaren bijkomen. Jaren geleden vonden veel mensen dat crypto een zeepbel was, terwijl je nu ziet dat mensen het heel serieus nemen. Er is waarschijnlijk niemand in je omgeving die geen crypto in bezit heeft. 

Je ziet tegenwoordig ook dat er veel institutionele beleggers zijn die de prijs opzettelijk opdrijven, met het oog op een marktexplosie na het vastleggen van de posities. Dit noemen we whales, en in sommige gevallen gaat het om een pump en dump scam. De enige winnaar zijn degene die achter het project zitten, terwijl alle investeerders de verliezer zijn.

Let hierop bij de handel in crypto

Laten we eens gaan kijken waar je op moet letten bij crypto trading, zodat je een keuze beter kunt baseren op feiten dan op een gevoel. Je wilt immers winst maken, en daarvoor zul je goed moeten nadenken. 

Koop goedkoop en verkoop duur

De markt voor cryptovaluta is zeer volatiel. Een daling van 20-25% van de activa wordt als normaal beschouwd, dus koop wanneer de prijs aan het corrigeren is. Als een valuta meer dan 30% daalt, zullen beleggers er geen vertrouwen in hebben. Bestudeer het handelsvolume op de markten. 

Je kunt dit doen op een website als CoinMarketcap. Als de handel niet gelijkmatig verdeeld is, is er een aanzienlijk overschot aan handelsvolume op een enkele markt, wat erop zou kunnen wijzen dat iemand opzettelijk de prijs van een cryptocurrency verhoogt door de verwachting rond een valuta te creëren om de prijs ervan te verhogen en het activum vervolgens tegen een hogere prijs te verkopen.

Ga niet in een markt die te hoog gaat. Een snelle stijging (20-25% per dag) ten opzichte van de vorige dag kan erop wijzen dat de stijging speculatief is en waarschijnlijk zal worden gevolgd door een snelle correctie. Laat je niet meeslepen door gewone emoties. Door je aan te sluiten bij het grote geheel, kun je gepakt worden door grote beleggers, die geruchten gebruiken als manipulatiemiddel.

Doe zelf onderzoek, en niet wat anderen zeggen

Je zult vaak genoeg te horen krijgen dat je een bepaalde cryptomunt moet kopen. Echter, dit betekent niet altijd dat dat ook daadwerkelijk een verstandige keuze is. Wie zegt dat degene die het jou vertelt wel goed onderzoek heeft gedaan?

Doe altijd zelf onderzoek voordat je een cryptomunt koopt of verkoopt. Je kunt het in dat geval nog steeds fout hebben, maar dan leer je er in ieder geval van voor de volgende keer. Zo word je iedere dag een betere crypto trader.

Beperk ook het gebruik van social media. Hier zijn namelijk genoeg mensen en groepen die je willen aansturen om een bepaalde cryptomunt of token te gebruiken. Toch is het in de meeste gevallen zo dat alleen zij er beter van worden wanneer je hun tips opvolgt.

Fear Of Missing Out (FOMO)

FOMO staat voor de Fear Of Missing Out, en betekent in het Nederlands de angst om iets te missen. Het is dus het onaangename gevoel bang te zijn een kans te missen. Ook is dit een techniek die bekend is bij mensen in de marketingwereld, zodat ze ervoor zorgen dat jij iets van hen koopt. Denk bijvoorbeeld aan:

• Nog maar 3 artikelen op voorraad!
• Op = op!
• Er is nog maar 1 kamer over!

FOMO is dus een psychologisch syndroom dat wordt gekenmerkt door een sociale angst om te doen wat anderen doen. Niet in staat zijn om bij te blijven creëert een gevoel van spijt. Later kan dit gevoel depressieve effecten hebben voor de persoon in kwestie. Het internet, smartphones, sociale netwerken zijn in de loop der tijd het onderwerp geweest van een vorm van FOMO. Op de financiële markten heerst er veel schuldgevoel over het feit dat je je geld niet in een bepaalde cryptomunt of aandeel steekt. 

De gezondheidscrisis heeft een aanzienlijke impact gehad op de traditionele aandelenmarkt. Sinds de schok van de traditionele markten, zien we dat de beurs FOMO zich richt op cryptocurrencies. Deze wens om in crypto’s te beleggen is echter niet nieuw, want in 2017 hadden veel beleggers spijt dat ze niet hadden geprofiteerd van de 20.000 dollar in Bitcoin. De wens om in Bitcoin te investeren zou weggaan toen de prijs een jaar later richting de $3.000 zakte. Op dat moment werd de prijs van Bitcoin voornamelijk gedreven door kleine beleggers.

De 2021 cryptocurrency FOMO lijkt echter niet alleen over Bitcoin te gaan, ook al is die goed voor meer dan 60% van de industrie. Het geldt net zo goed voor andere cryptocurrencies in de industrie. Beleggers steken hun spijt voor smart contract crypto’s als Ethereum en Polkadot niet onder stoelen of banken. Compound, Chainlink en Uniswap uit de Defi-sector zijn ook boeiende cryptomunten.

Het psychologische effect van een koersdaling

We hebben de basis over psychologie en crypto trading behandeld. Laten we eens wat dieper in het psychotische effect van een koersdaling duiken. Wan dat is iets waar we allemaal mee te maken krijgen wanneer we in crypto handelen. De koers gaat nu eenmaal niet alleen maar omhoog.

Op het moment dat de koers daalt, zijn er veel mensen die snel hun cryptomunten verkopen. Dit doen ze omdat ze bang zijn nog meer geld te verliezen. Daar gaat echter wat fout. Je verliest namelijk pas geld op het moment dat je een cryptomunt daadwerkelijk verkoopt.

Stel dat je Bitcoin koopt op het moment dat de koers op $40.000 staat, waarna je de koers ziet dalen tot $30.000 in één dag tijd. Dat is niet onrealistisch, omdat het al vaak genoeg is gebeurd dat Bitcoin zo snel daalt. Veel mensen denken in dat geval dat ze hun geld kwijtraken. Daarom besluiten ze om hun Bitcoin snel te verkopen, zodat ze niet nog meer verlies maken. 

Op het moment dat ze hun Bitcoin verkopen op een waarde van $30.000, hebben ze een verlies van zeker 25% behaald op hun investering. Maar wanneer ze ervoor hadden gekozen om hun investering te laten staan, was er nooit een verlies gemaakt. De koers van Bitcoin kan later immers gewoon weer gaan stijgen, waardoor er nog steeds winsten mogelijk zijn.

HODL

Een veelvoorkomende term die je in 2021 voorbij ziet komen is HODL. Dit betekent dat je, ondanks flinke koersdalingen en -stijgingen, jouw cryptomunten gewoon in bezit houdt. Op de lange termijn zal de waarde nog verder stijgen, is het idee hierachter.

En dat is in zekere zin ook waar. Wanneer we kijken naar de historische koersen van financiële producten, zien we dat deze uiteindelijk altijd bijtrekken. Het kan daarom voordelig zijn om juist geen crypto te verkopen wanneer een koers aan het dalen is.

Geen crypto kopen als de koers daalt

Veel mensen kopen geen crypto wanneer de koers daalt. Het gaat namelijk tegen je gevoel in om iets te kopen dat in waarde aan het dalen is. Hier is het probleem dat mensen alleen naar de korte termijn kijken. Want inderdaad, op de korte termijn zal je investering misschien minder waard worden. Maar dit hoeft niet voor de lange termijn te gelden.

Waarom zou je een cryptomunt kopen wanneer deze op zijn all time high is? Je betaalt dan altijd te veel voor deze cryptomunt. Het is daarom beter om, zoals we al eerder zeiden, een cryptomunt voor de goedkoopste prijs te kopen. En dat is vaak wanneer de koers aan het dalen is.

Maak gebruik van een technische of fundamentele analyse

Wanneer je handelt in cryptocurrencies, zul je niet op gevoel moeten handelen. Wanneer je dat wel doet, is de kans groot dat het een keer misgaat. In sommige gevallen zul je geluk hebben, en blijkt jouw investering op gevoel winstgevend te zijn. Maar dit is geen strategie die je voor een lange termijn zou kunnen gebruiken.

Je kunt veel beter een technische of fundamentele analyse uitvoeren. Een technische analyse is een onderzoek waarbij je naar de koers van een cryptomunt kijkt. En dan met name naar de historische koers. Je probeert patronen te herkennen, zodat je hierop in kunt spelen. Het is overigens best lastig om zo’n analyse uit te voeren, omdat er veel oefening voor nodig is.

Een fundamentele analyse is over het algemeen gezien makkelijker uit te voeren. Je gaat hier namelijk onderzoek doen naar bijvoorbeeld de werking van een project en het team dat erachter staat. Maar ook wordt er onderzoek gedaan naar de concurrentie en kijk je naar het marktsegment. Het doel is om een cryptomunt voor de beste prijs te kopen, en dat kun je regelen met een analyse.

Wanneer je net gaat beginnen met het uitvoeren van zulke analyses, zul je zien dat het niet altijd meteen goed gaat. Sterker nog, in het begin zal het vaak fout gaan. Het is belangrijk dat je vooral een juiste mindset hebt. Want wanneer je verlies maakt, hoeft dat niet te betekenen dat dat ook daadwerkelijk slecht is. Zolang je leert van je actie, is het altijd winstgevend!

Conclusie

Psychologie is ontzettend belangrijk wanneer we het over crypto hebben. Veel mensen maken een keuze op basis van gevoel en emotie, terwijl het in die gevallen vaak fout gaat. Natuurlijk kun je winst maken met een investering die je op basis van gevoel hebt gedaan. Toch zul je zien dat dit voor de lange termijn geen winstgevende strategie is.

Voornamelijk koersdalingen kunnen veel doen met crypto traders. Wanneer de koers daalt, zie je dat veel mensen hun cryptomunten ineens verkopen. Zo willen ze verlies voorkomen, terwijl dat juist het moment is dat men verlies maakt. Het is in dat geval vaak beter om je cryptomunten te bewaren, zodat ze later nog meer geld waard worden.

Om jezelf tegen dit soort risico’s in te dekken, kun je gebruik maken van een technische of fundamentele analyse. Zo kun je een cryptomunt op een rationele manier onderzoeken, om vervolgens een weldoordachte keuze te maken.

Natuurlijk gaat het niet altijd meteen goed. Sta het toen dat je soms fouten maakt. Daar leer je immers alleen maar van, zodat je iedere dag een betere crypto trader wordt.