Wat zijn smart contracts en wat kunnen we ermee?

Smart contracts kunnen de manier waarop we zakendoen flink veranderen. Terwijl we nu nog ouderwetse contracten voor bijvoorbeeld een verzekering of een lening afsluiten, die vaak juridisch ondertekend moet worden, wordt het mogelijk in de toekomst normaal een digitaal contract af te sluiten. Daar komt geen notaris of advocaat meer aan te pas. Wat zijn deze zogenaamde ‘smart contracts’ nu eigenlijk? Wat zijn de voordelen en wat kunnen we ermee?

Wat zijn smart contracts

Een smart contract is niet veel anders dan een gewoon contract. Zoals je in de offline wereld een contract opstelt en deze door de notaris laat vastleggen, kan dat ook online. Het enige verschil is dat er online geen notaris meer nodig is, omdat deze taak is overgenomen door programmeercode. Een smart contract is dan ook een geprogrammeerd contract waarin de afspraken zijn vastgelegd.

De beide partijen die een contract met elkaar aangaan, kunnen de afspraken altijd inzien. Dat is ook het enige wat na het vastleggen nog mogelijk is, want het contract kan achteraf niet meer veranderd worden. Dit dwingt beide partijen om zich aan het contract te houden. Het contract wordt vastgelegd op de blockchain.

Het ontstaan

In 1996 beschreef computerwetenschapper Nick Szabo het concept van smart contracts. Hij schreef over de totstandkoming van overeenkomsten door het ontwerpen van protocollen voor elektronische handel tussen vreemden op het internet. Hoewel het idee in 1996 al bestond, werd er tot 2009 niks mee gedaan. Toen verscheen Bitcoin voor het eerst met zijn eigen blockchain. Dit was het meest geschikte platform om smart contracts op te zetten.

Dezer dagen worden smart contracts vooral geassocieerd met cryptocurrency. Dat is ook wel logisch, want het een kan niet zonder het ander. Gedecentraliseerde cryptocurrency protocollen zijn eigenlijk niets meer of minder dan kleine smart contracts met een gedecentraliseerde beveiliging en encryptie. Ze worden op dit moment op verschillende netwerken gebruikt, maar het is een van de populairste kenmerken van Ethereum.

Zo werken smart contracts

Als we het simpel willen uitdrukken, kunnen we smart contracts vergelijken met een verkoopautomaat. Je gebruikt een bepaalde hoeveelheid cryptocurrency en plaatst deze in het slimme contract. Daar staat natuurlijk iets tegenover, zoals escrow of iets anders waarover je afspraken maakt. Dat zou bijvoorbeeld het kopen van een huis kunnen zijn, of de uitgifte van een rijbewijs.

Alle regels en afspraken die daarbij horen, zijn vastgelegd in het contract. Wie zich niet aan het contract houdt, krijgt bijvoorbeeld een boete. Deze bepalingen zijn niet alleen vastgelegd in het contract, maar worden ook door het contract gehandhaafd. Dat is wat een dergelijk contract zo slim maakt: er is geen derde partij meer nodig.

De voordelen van een smart contract

Smart contracts kennen grote voordelen. Allereerst is het tegenover ouderwetse contracten een voordeel dat een smart contract op de blockchain staat. Dat is een gedeeld netwerk dat automatisch wordt gecontroleerd door alle verbonden apparaten. Alle apparaten hebben een kopie van de informatie die erop staat, maar niemand kan het aanpassen.

“Een smart contract kan niet gemanipuleerd worden en je hoeft je geen zorgen te maken dat de andere partij probeert contractbreuk te plegen. De afspraken worden immers door het contract uitgevoerd en niet door mensen. Het contract wordt cryptografisch beveiligd, waardoor een hack (bijna) onmogelijk is.” – Aldus Floris van SmartContract.nl

Daarnaast zijn deze contracten volledig geautomatiseerd. Handelingen die anders veel bureaucratie of papierwerk vergen, zijn nu binnen een paar seconden geregeld. Er wordt nog altijd gewerkt aan het verbeteren van contracten, waardoor deze handelingen steeds sneller worden verwerkt.

Uiteindelijk moeten smart contracts een stuk goedkoper worden dan traditionele contracten. Er is namelijk geen derde partij met een hoog uurloon meer nodig. Notariskosten en advocaatkosten worden daarmee dus overbodig. Daar komt nog eens bij dat het contract door een machine wordt uitgevoerd, waardoor je (bijna) geen last meer hebt van menselijke fouten.

Een voorbeeld

Wat zou je nu precies met een smart contract kunnen? Bij contracten denken we al snel aan serieuze zaken als de aankoop van een huis of het afsluiten van een verzekering, maar met smart contracts kun je ook leuke dingen doen. Denk bijvoorbeeld aan het veilig afsluiten van een voetbalweddenschap.

Stel je voor dat jij voor Ajax bent en je buurman voor Feyenoord. In een finalewedstrijd wordt beslist wie de beker wint. Jij zet in cryptocurrency een tientje in voor Ajax en je buurman zet in cryptocurrency een tientje in voor Feyenoord. Uiteindelijk wordt er een onterechte penalty in de wedstrijd gegeven. Daardoor wint Ajax, terwijl het anders een gelijkspel was geweest. Je buurman is het daar niet mee eens en weigert zijn tientje te geven. Dat kan met een smart contract niet. Het contract kijkt alleen naar de score, die de KNVB in het systeem heeft staan, en weet dat Ajax heeft gewonnen. Jij krijgt je tientje, hoe dan ook. Het is immers al ingezet. De blockchain zorgt ervoor dat het contract wordt uitgevoerd.